تعیین ترکیبات فورانی در غذاهای کودک موجود در بازار تهران با روش ریزاستخراج و بررسی تأثیر دمای آماده سازی بر غلظت این ترکیبات

سابقه و هدف: فوران از سوی آژانس بین المللی تحقیقات سرطان به عنوان یک ترکیب سرطان زای احتمالی برای انسان (گروه b2) معرفی شده است. کمیته ی مشترک متخصص fao/who در سال ٢٠١٠ (jecfa) حداکثر مقدار فوران را ٢ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز اعلام کرد. هدف از این تحقیق، تعیین میزان ترکیبات فورانی در غذاهای کودک موجود در بازار تهران با استفاده از روش ریزاستخراج با فاز مایع از فضای فوقانی(hs-lpme) و بررسی تأثیر دو دمای آماده سازی c°45 و c°70 بر ترکیبات فورانی اولیه بود. مواد و روشها: بهینه سازی عوامل مؤثر بر استخراج ترکیبات فورانی به کمک روش سطح پاسخ و طرح مرکب مرکزی به انجام 30 آزمایش برای 4 متغیر در 5 سطح منجر شد. به منظور معتبر سازی روش پیشنهادی، ارقام شایستگی روش تعیین شد. مقدار ترکیبات فورانی از 35 نمونه غذای کودک مختلف (پودری، پوره ی میوه، نوشیدنی و سوپ آماده) از سطح بازار تهران با استفاده از روش hs-lpme-gc/ms در نقاط بهینه تعیین شد. از آب با دو دمای c°45 و c°70 برای آماده سازی غذای کودک استفاده شد. یافتهها: ارقام شایستگی روش پیشنهادی در مواردی بهتر از روش های پیشین بود. انواع غذای کودک از نظر میزان ترکیبات فورانی، تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند (05/0p<). در این تحقیق، کمترین و بیشترین غلظت مجموع ترکیبات فورانی در غذاهای کودک موجود در بازار تهران به ترتیب 96/7±24/159 و µg/kg 23/31±64/624 به دست آمد. هر دو دمای آماده سازی باعث کاهش میزان فوران و افزایش 2و5-دی متیل فوران شدند (05/0p<). نتیجه گیری: روش به کار رفته برای تعیین مقادیر بسیار کم ترکیبات فورانی در غذاهای کودک کارایی بالایی دارد. اختلاف معنی دار بین نمونه های غذای کودک عرضه شده در بازار از نظر مقدار ترکیبات فورانی به دلیل تفاوت در نوع ترکیب و مواد تشکیل دهنده است. واژگان کلیدی: ترکیبات فورانی، غذای کودک، روش ریزاستخراج با فاز مایع، کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی، روش سطح پاسخ